Hope North, een middelbare school in Noord Uganda, voor o.a. ex kindsoldaten.
Een verslag van 2012

Op vraag van een goede vriend, die al jaren, jaarlijks in Uganda komt ben ik in 2012 naar Uganda gereisd met een koffer vol materialen.
De vraag was om vanuit de beeldende therapie te werken met ex-kindsoldaten.
Met een verdunden en vertaalde KICK training heb ik mij verbonden met het lot van veel ex-kindsoldaten.
KICK staat voor Kunst In Contact met Kinderen, een sociale vaardigheidstraining voor kinderen en jong- volwassenen.

De oorlog in het noorden van Uganda, welke door LRA Lord Resistants Army (leger van de heer) werd aangevoerd, kent in feite alleen maar verliezers. Kony liet zijn leger opdragen om zijn eigen volk te terroriseren en ontnam velen het leven, mishandelde en verminkte vele mensen, vooral ook door deze ex-kindsoldaten.
De tactiek om kinderen te kidnappen en om deze vervolgens weer in te zetten tegen het eigen volk. Dit gebeurde na trainingen en hersenspoelingen in het Zuiden- Sudan.
Deze kindsoldaten werden gevangen genomen, gegijzeld en moesten vaak onder zeer veel druk en geweld hun eigen familie, denk aan ouders te moeten verminken en/of doden.  Kinderen werden met touwen aan elkaar gebonden en meegenomen naar de trainingskampen in het Zuid-Sudan, vaak belast met zware, gestolen, goederen en materialen. Dit alles uren lopend; wie wil vluchten werd vermoord.
In Zuid-Sudan volgde een militaire training en een brainwash, meisjes werden als sexslavin ingezet, soms ook als militair.  Een volgende stap is wederom in de dorpen van het noorden van Uganda verder te plunderen, moorden en kidnappen. 

Diegenen die zich wilden verzetten werden of vermoord of verminkt voor het leven. Met messen werden lippen, neus oren of ledematen afgesneden en zo verminkt achtergelaten. 
Naast alle fysieke pijn is dit volk een enorm trauma aangedaan welke niet te beschrijven is.

Kindsoldaten die hebben kunnen vluchten of gevangen zijn genomen zijn deels opgevangen in de vluchtelingen kampen en deels in speciale opvangkampen. Zij konden niet zomaar terug naar eigen dorp waar familie met veel boosheid en verdriet waren achtergebleven, als deze niet waren afgeslacht. 

Op Hope North was ik meer dan welkom, een school op het platteland, omringd door dorpen en landbouwgrond. De school ligt net onder de Nijl, uit de vuurlinie van wat eerder het oorlogsgebied van Kony was.
Hier waren studenten welkom die deels verstoten waren in eigen dorp, geen geld hadden voor vervolg onderwijs, zij konden hier terecht.
Ook konden leerlingen uit de omgeving hier op deze school zich aanmelden.
Naast het gewone programma werden er, met hulp uit buitenland, activiteiten georganiseerd om zoveel mogelijk de oorlog uit het hoofd te krijgen.
Zo is er een dans en drama groep, oa geïnitieerd  door Maarten (Thotworldwide) en is er door andere weldoenders een mindfullness training gegeven. Beeldende middelen waren nog niet eerder ingezet.

Zo had ik elke dag, 6 dagen per week, gedurende 6 weken een groep van ongeveer 15 leerlingen die ik in het KICK programma mee nam.
We hebben getekend en met locaal gevonden klei gewerkt, bewogen en gezongen.

De eerste kennismaking was het verhaal met de stenen. Ieder koos een eigen steen en ik verbond deze met ieders unieke kwaliteiten. Met klei werd een bol geboetseerd en van daaruit een kopie van eigen steen.
Grappige is dat er nog nooit met klei als beeldende kunst is gebruikt. Men kent de klei als grondstof voor het maken van bouwstenen, voor een huis, een noodzaak. Een wonderlijke openbaring!

De volgende stap in de training was het tekenen van een huis, boom en mens. Een soort van basis oefening en gelijkertijd een vorm van diagnostische onderzoek. Talentvolle en  beschadigde studenten lieten zich ongemerkt zien. Onzekerheid en angst, studenten met nachtmerries en groot trauma werden zichtbaar als hun tekening werd aangevuld door hun verhalen. Door toenemend vertrouwen werd het contact intens en vol van vriendschap. De studenten begonnen mij ‘Mum’ te noemen, velen hadden die niet meer, wat mij vaak ontroerde.

In het proces van de KICK ontstond ook meer en meer plezier, in het bewegen, het tekenen en ook juist het boetseren. In de opdracht van het maken van je droombeeld, wat zou je later willen worden als je straks klaar bent met ... hier kwamen de mooiste en meest ontroerende beelden tevoorschijn.
... “ik wil leraar worden”  of “jurist”, “soldaat, moeder, landbouwer, muzikant" en zo ontstond een geheel nieuwe gemeenschap van mensen met een beroep die elkander zo hard nodig hebben. Een mooi gesprek volgt er dan, hoe doe je dat met elkaar, in een gemeenschap samen leven en met respect en eigen waarde, waar iedereen belangrijk is. Prachtige momenten, dierbaar voor iedereen.

Door de grote groepen en beperkte tijd is het altijd keuzes maken en heb ik vanuit de KICK in een compacte manier kunnen werken en met ernstig getraumatiseerde studenten die daar voor open stonden individueel gewerkt. Een intens en bijzondere ervaring waarin kwetsbaarheid en pijn opnieuw ervaren werden maar wat er mocht zijn. Hoe graag had ik verder gewerkt met deze jongeren; vaak was ik ontroerd door de verhalen, de veerkracht en de humor.

In oktober ben ik een tweede keer naar het noorden geweest om verder te werken en heb oa workshops gegeven met verhalen o.a. de ”kleine jager”, een gewild verhaal.
Ook een stap gezet in het organiseren van medische zorg, een verpleegkundige aangenomen om zowel de studenten als de omliggende dorpen van medische zorg te voorzien. 
Helaas door gebrek aan vertrouwen over geldbeheer en integere bedrijfsorganisatie heb ik de contacten met deze school los moeten laten. Wel heb ik bij ieder bezoek aan het noorden van Uganda contact met mijn kinderen en kan ik putten vanuit mijn koffer vol mogelijkheden maar ook van de vriendschap en de verhalen van deze mensen. 
Oprechte vriendschap verdwijnt nooit.